Taşkent Yem Bezelyesi Tohumu

Baklagiller köklerinde oluşan nodüller içerisinde Rhizobium bakterileri ile oluşturdukları ortak yaşam sayesinde havadaki azotu fiske edebilme özelliğine sahiptirler ve gereksinim duydukları azotun yaklaşık %70’ini bu yolla karşılarlar.Bezelyede havadaki serbest azotu (N2 bağlayabilen bir bitkidir ve azot bağlama çimlenmeden bir ay sonra başlar ve çeşitlerin erkenci veya geççi olma durumlarına göre çiçeklenmeye veya tohum olgunlaşmasına kadar devam eder (Cousin 1997).

Tarımda ileri gitmiş ülkelerde bu oran %10, hatta bazı ülkelerde %30 düzeyindedir. Ayrıca tarla alanlarını yanlış kullanımı ve boş bırakılması toprak kaybına neden olmaktadır. Bu durum özelliklebaklagil yem bitkilerinin toprak ıslahı ve korumasındaki rollerinden yararlanmayı 
gerektirmektedir (Hakyemez, 2000).

Tarım topraklarının kullanma biçiminin ve tarım bitkilerinin yetiştirilme sisteminin, bir yöre 
toprağının zengin ya da fakir oluşunda en büyük etkeni oluşturduğu bilinmektedir. 
Yem bitkileri tarımı ülkelerin ulusal ekonomilerini etkileme bakımından hayati 
bir önem taşımaktadır. Yem bitkileri tarımına yer vermeyen bir tarım işletmesi 
düzenli hayvancılık yapan bir işletme değildir. Yem bitkilerinin ekim nöbetine girmesi zorunludur. Az gelişmiş ülkelerdeolduğu gibi ülkemizde de, hayvansal üretimde yem bitkileri tarımı oldukça ihmal edilmiştir (Gençkan, 1983).

Adaptasyon yeteneğinin geniş olması; dengeli ve yüksek verimi ile yarı-yapraklı 
çeşitlerdeki dik gelişme yeteneği; tarımında fazla azotlu gübre kullanılmaması; toprağa 5-
15 kg/da arasında azot bağlaması ve kendisinden sonra gelen bitkiye temiz bir anız 
bırakması nedenleri ile bezelye önemli bir serin iklim bitkisidir. Tüm kıyı bölgelerimizde 
ve Güneydoğu Anadolu’da kışlık olarak ekilebilmesi; çoğu çeşidin konserve, yeşil tüketim 
ve dondurulmuş gıda amacına da uygun olması; özellikle otunun protein oranının ve enerji değerinin yüksekliği; amino asit içeriğinin soyaya yakınlığı; lysin oranının yüksek 
olması ve herhangi bir alkoloid içermemesi bezelyenin ekim nöbetindeki önemini de 
arttırmıştır (Acikgoz ve ark., 1985; McKenzie ve Sponer, 1999; Açıkgöz 2001).

Ekim nöbetinde ön bitkilerin ikinci ve üçüncü müteakip bitkiler 
üzerinde görülen etkilerinin büyük bir kısmı organik gübrelemeye 
bağlanabilir. Azot (N) gübrelemesi ön bitkiye bağlı olarak değişmektedir.

Özellikle baklagillerin toprağa fazla N bırakmaları nedeniyle ön bitki değeri 
fazla olmaktadır. Schultz (1927) gevşek yapılı topraklarda acı bakla ve

mürdümük gibi baklagillerin kendinden sonra gelen yüzlek köklü tahıl ve yem
bitkileri için 1.5 m derinliğine kadar inen, azot içeriği yüksek ve organik 
maddece zengin kök kanalları oluşturduğunu saptamıştır. Çiftlik gübresi 
uygulanan bitkilerin ön bitki değeri yüksektir. Çapa bitkileri genellikle çiftlik 
gübresini iyi kullanırlar. Örneğin çiftlik gübresi kullanılan patatesin ön bitki 
değeri yükselmektedir. Ayrıca çiftlik gübresi kullanılan bitkilerin ardına ekilen 
tahıl türlerinin kalitesini olumlu yönde etkilediği görülmektedir. Art bitkiye 
uygulanan organik ve inorganik gübreler ön bitki değerini azaltmaktadır 
(Wagger, 1989). Herhangi bir bitkiye uygulanan gübrenin bakiye durumu 
arkadan gelecek ürüne olumlu yönde etki ediyorsa o bitkinin ön bitki değeri 
yüksektir (Clark vd., 1997a).

Ekim nöbetinde ön bitkilerin ikinci ve üçüncü müteakip bitkiler 
üzerinde görülen etkilerinin büyük bir kısmı organik gübrelemeye 
bağlanabilir. Azot (N) gübrelemesi ön bitkiye bağlı olarak değişmektedir.

Özellikle baklagillerin toprağa fazla N bırakmaları nedeniyle ön bitki değeri 
fazla olmaktadır. Schultz (1927) gevşek yapılı topraklarda acı bakla ve

mürdümük gibi baklagillerin kendinden sonra gelen yüzlek köklü tahıl ve yem
bitkileri için 1.5 m derinliğine kadar inen, azot içeriği yüksek ve organik 
maddece zengin kök kanalları oluşturduğunu saptamıştır. Çiftlik gübresi 
uygulanan bitkilerin ön bitki değeri yüksektir. Çapa bitkileri genellikle çiftlik 
gübresini iyi kullanırlar. Örneğin çiftlik gübresi kullanılan patatesin ön bitki 
değeri yükselmektedir. Ayrıca çiftlik gübresi kullanılan bitkilerin ardına ekilen 
tahıl türlerinin kalitesini olumlu yönde etkilediği görülmektedir. Art bitkiye 
uygulanan organik ve inorganik gübreler ön bitki değerini azaltmaktadır 
(Wagger, 1989). Herhangi bir bitkiye uygulanan gübrenin bakiye durumu 
arkadan gelecek ürüne olumlu yönde etki ediyorsa o bitkinin ön bitki değeri 
yüksektir (Clark vd., 1997a).